1535 - Gươm đã tuốt ra nơi miền đất xa xôi - Những ước mơ tan vỡ của Miền Nam (Phần 18)

Tác giả: George J. Veith

Trần Quang Nghĩa dịch

Trung tướng Đỗ Cao Trí

CÚ ĐẤM KÉP

Sau nỗ lực thất bại trong việc đối thoại với CQCMLT tại Paris, Kỳ trở về Saigon. Vào cuối tháng 11, ông đến thăm Hoa Kỳ, tại đó ông gặp Nixon và Kissenger. Trên chuyến bay chở Kỳ về nhà, cố vấn thân cận của Thiệu, Nguyễn Cao Thăng, chết vào ngày 8/12 vì lên cơn tim. Cái chết của ông là cú đấm thứ nhất mà Thiệu phải chịu đựng. Thăng không chỉ là người hậu thuẫn tài chính chủ chốt mà cũng người tin cẩn.

Thăng được thay thế bởi phụ tá của ông, Nguyễn Văn Ngân, sẽ sớm trở thành một nhân vật kiểu Rasputin trong bộ máy hành chính. Tuy Ngân không có nhiều tiền như Thăng, nhưng độ mưu mẹo thì không kém, và ông cuối  cùng cũng sẽ đóng một vai trò chính cho Thiệu.

Với sự rút lui của người Mỹ và hầu hết binh sĩ VNCH ra khỏi Cao Miên, vác đơn vị QĐNDVN bắt đầu dần dần tái thiết lại các căn cứ cũ. Để ngăn ngừa họ trở lại, và để đánh lạc hướng cuộc tấn công tối mật đã được lên kế hoạch vào nam Lào vào tháng 2 1971, Thiệu ra lệnh cho Trung tướng Đổ Cao Trí phát động một chiến dịch xuyên biên giới khác. Mục tiêu là tiêu diệt lực lượng địch quanh Kratie, một thị trấn nằm sâu trong lãnh thổ Cao Miên. Dọc theo đường hành quân, QĐVNCH sẽ đập tan các căn cứ địa trong vườn cao su Chúp và tại các căn cứ hậu cần chủ yếu trong vùng thung lũng Dambe. Đường 7 là con đường duy nhất vào các khu vực này. Ba lực lượng tác chiến, mà mũi tiến công do Đại tá Trần Quang Khôi, người được Trí đỡ đầu, cầm đầu. Dựa trên các bài học học được từ các cuộc xâm nhập vào đất Cao Miên lần đầu tiên, Khôi đã thành lập Lữ đoàn Thiết Kỵ 3. Vay mượn từ ý tưởng kỵ binh Mỹ, nó là đơn vị duy nhất thuộc loại này ở miền Nam. Khôi đã thuyết phục Trí rằng một sự phối hợp giữa thiết giáp, pháo binh, công binh, và Biệt động trong vai trò của các kỵ binh có thể cung cấp một cú đấm chết người. Nhóm Biệt động 5, một đơn vị dự trữ chiến lược của QĐVNCH, là lực lượng tác chiến thứ hai, trong khi một đơn vị biệt động đặc biệt và pháo binh lập thành lực lượng tác chiến 3. Miễn cưỡng loại bỏ các lực lượng phòng thủ ở miền Nam, Trung tướng Trí đã vá víu với nhau một phần tử cỡ sư đoàn các lính Biệt động và lực lượng thiết giáp của mình và các phần tử pháo binh để tiến hành một cuộc đột kích cơ khí hóa sâu hơn 100 dặm vào đất Cao Miên. Với bất cứ tính toán nào, thì đây là một chiến dịch táo bạo.

Phát động cuộc công kích vào 31/1/1971, Khôi và hai mũi tiến công khác quyết tâm tiến lên, đánh tan một số phản công và thọc qua các cứ điểm phòng thủ của kẻ thù. Sau vài tuần bên trong Cao Miên, Khôi đã đến được Thung lũng Dambe. Thiệu liền gọi Trí đến dinh. Cuộc tấn công của QĐVNCH vào hạ Lào đã gặp khó khăn nghiêm trọng, vì thế Thiệu dự định thay thế Trung tướng Hoàng Xuân Lãm ở Quân đoàn I bằng Trí. Vào buổi sáng ngày 23/2, trực thăng của Trí khởi hành đi Tây Ninh để thăm Khôi ở Dambe và báo tin cho ông ta. Rồi thảm họa đã giáng vào Thiệu cú đấm thứ hai. Chiếc trực thăng nổ giữa không trung, Trí và mọi người trên trực thăng đều tử nạn.

Miền Nam đã mất một trong những chỉ huy tác chiến ưu tú nhất. Thiệu bị sốc và đau đớn sâu sắc. Ông chỉ định Trung tướng Nguyễn Văn Minh, chỉ huy Biệt khu Thủ đô, để thay thế Trí. Tuy nhiên, chỉ huy Quân đoàn là vượt quá khả năng của Minh. Đồng bộ hóa thiết giáp, bộ binh, và không lực trong khi phải quản lý hậu cần và tình báo là quá tải đối với ông, chủ yếu bởi vì phong cách chỉ huy mang tính cá nhân hóa của các sĩ quan miền Nam không cho phép họ sử dụng các tham mưu của mình hành xử nhiều chức năng hoặc để lên kế hoạch đầy đủ. Từ đó, mọi thứ trở thành một vũ điệu ba lê ứng biến hơn là một hoạt động phối hợp nhịp nhàng.

Minh điếng người và rời lực lượng tác chiến của Khôi ngồi thừ ra trong suốt một tuần ở Thung lũng Dambe. Chẳng bao lâu Cộng quân bắt đầu bao vây QĐVNCH đang cắm quân. Vào ngày 27/2, Minh ra lệnh Khôi rút quân về Việt Nam dọc theo Đường 7, nhưng đã quá muộn. Tập trung hai sư đoàn cộng thêm quân yểm trợ, QĐNDVN tấn công vào ngày hôm sau. Địch phong tỏa Đường 7 và tràn ngập một tiểu đoàn Biệt động. Lực lượng Biệt động tìm cách giải vây ra Đường 7 vào ngày ⅓ nhưng thất bại. Khi Minh ra lệnh Khôi rút lui dọc theo đường cũ vào ngày hôm sau, Khôi biết mình sẽ tiêu đời nếu thử theo cách đó. Vào đêm ngày ⅔, ông đánh điện cho Minh và yêu cầu theo kế hoạch thoát thân của mình. Minh chấp thuận và gọi trực thăng bốc Khôi khỏi khu vực bị bao vây, nhưng Khôi tư chối bỏ lại binh sĩ của mình.

Sử dụng không kích để đánh lạc hướng, ông tập trung xe tăng và phát động một mũi tiến công thiết giáp thọc xuyên qua rừng thay vì sử dụng Đường 7. Mới đầu bất ngờ khi gặp trận tấn công xe tăng trong rừng cây rậm rạp, Cộng quân phản ứng nhanh chóng trở lại và dội hoả lực như mưa vào đoàn quân địch. Một viên đạn từ một khẩu súng không giật bắn trúng xe chỉ huy của Khôi, nhưng ông đổi xe và tiếp tục dẫn đầu người mình tiến về phía trước. Trong cuộc xáp chiến ác liệt, lực lượng thiết giáp của ông đột phá qua phòng tuyến địch. Ông ngoặt ra phía sau chướng ngại vật trên Đường 7 và rút lui thành công về miền Nam, di tản tất cả thương binh và tử sĩ. Tài chỉ huy đầy quyết đoán của Khôi đã giải cứu gần một sư đoàn khỏi bị tiêu diệt. Nếu ông đã bị tràn ngập, cùng với thảm họa đang ló dạng ở nam Lào, tai ương quân sự phối hợp có thể cho thấy sự nghiệp chính trị của Thiệu đã cáo chung. Cái chết của Trí cũng có hậu quả: nếu Trí đã thay thế Lãm, ông ta có thể đã đẩy lùi được hoặc ít nhất làm giảm nhẹ thảm họa gần như xảy ra  cho Quân đoàn I một năm sau trong cuộc Công kích Phục Sinh 1972. Cuộc chiến đã không lụi tàn; nó đã trở lại với mức độ tàn khốc thậm chí còn lớn hơn nhiều

• • •

Kể từ 1969, người Mỹ đã gửi đi tín hiệu rằng họ muốn nối lại các thảo luận với Trung Quốc, và vào đầu năm 1970, Bắc Kinh đáp ứng. Người Hoa đề nghị bắt đầu lại các thảo luận cấp thấp ở Warsaw giữa hai xứ đã bị đình hoãn từ năm 1968. Mùa thu đó, một kênh cửa sau qua Palestine giữa Kissenger và Chu Ân Lai được thiết lập, và vào tháng 12 1970, Chu gửi một thông điệp là mình sẽ chào đón một chuyến viếng thăm của Kissenger.

Đây không phải là những động thái duy nhất mà người Trung Quốc đang làm. Người Mỹ không biết rằng, trong khi Chu đang thực hiện chuyến viếng thăm lịch sử đến Kissenger, Nguyễn Xuân Phong, còn ở lại Paris với tư cách phó đoàn CQMN trong hòa đàm Paris, nhận được một cú gọi từ đại sứ Miến Điện tại Pháp. Ông

mời tôi đến ghé nhà uống rượu. Lời mời nói rõ đây là việc cá nhân riêng tư và không phải với tư cách một đại diện của chính quyền Saigon! Tôi báo cáo điều này với Tổng thống Thiệu và được ông cho phép cứ tiến hành. Tại buổi họp mặt với một nhóm nhỏ các chính khách, vị đại sứ Miến Điện kéo tôi sáng một bên và giới thiệu tới với Đại sứ Huang Chen, đại sứ Trung Quốc tại Pháp, ông ta lại giới thiệu tới với một người Hoa khác. Sau đó hai chúng tôi ngồi xuống nói chuyện thân mật và cởi mở. Tôi được cho biết ông là một thành viên trong văn phòng của Chu Ân Lai và ông rất muốn có cơ hội gặp tôi bất cứ khi nào ông có mặt ở Paris.

Vào cuối cuộc gặp, người đàn ông hỏi Phong, “Tổng thống Thiệu có biết ai là những người bạn và ai là kẻ thù  thực sự của ông ta hay không?” Đó là khúc mở đầu ngoại giao của bí ẩn lớn cuối cùng trong Chiến tranh Việt Nam. (hết phần 19)

Nguồn:

https://nghiencuulichsu.com/2021/11/21/guom-da-tuot-ra-noi-mien-dat-xa-xoi-nhung-uoc-mo-tan-vo-cua-mien-nam-phan-19/