2919 - ‘Gây lộn’ với giới nghệ sĩ không chỉ là một ‘thú vui bình dân’ của Trump

Trúc Phương/Người Việt

Ông Donald Trump, tổng thống Mỹ, tấn công ca sĩ Taylor Swift: “Có ai nhận thấy không, rằng, từ khi tôi nói ‘TÔI GHÉT TAYLOR SWIFT’ thì con bé này chẳng còn NỔI nữa?” (Hình minh họa: Matt Winkelmeyer/Getty Images for The Recording Academy)

Giữa dòng thời sự căng thẳng và một nghị trình tổng thống dày đặc luôn bận rộn, ông Donald Trump, tổng thống Mỹ, vẫn tranh thủ “gây lộn” với giới nghệ sĩ. Tất nhiên đây không phải lần đầu. Danh sách nghệ sĩ từng bị ông Trump công kích dài như danh sách Oscar và Grammy: Meryl Streep, Robert De Niro, Alec Baldwin, Lady Gaga, Beyoncé, Cher, George Clooney, Rosie O’Donnell, Oprah Winfrey… Tất cả đều bị gọi là “kẻ thua cuộc,” “diễn viên hạng bét,” “đạo đức giả,” “lũ rác rưởi cánh tả,” “chỉ số IQ thấp,” “đầu óc kém cỏi”…

Trump trong mắt giới nghệ sĩ

Lần này, cuộc đấu khẩu của Tổng Thống Trump với ca sĩ gạo cội Bruce Springsteen bắt đầu từ việc ông Springsteen chỉ trích ông Trump tại điểm dừng đầu tiên trong chuyến lưu diễn “Land of Hope and Dreams” ở Manchester, Anh, ngày 14 Tháng Năm.

“Ở quê nhà tôi, nước Mỹ mà tôi yêu, nước Mỹ mà tôi từng viết về, nơi là ngọn hải đăng của hy vọng và tự do trong 250 năm, đang nằm trong tay một chính quyền tham nhũng, bất tài và phản quốc… Họ đàn áp những người sử dụng quyền tự do ngôn luận và lên tiếng phản đối… Họ từ bỏ những đồng minh vĩ đại và đứng về phía những kẻ độc tài…,” ông Springsteen nói.

Sáng 16 Tháng Năm, ông Trump phản pháo, với ngôn ngữ lủng củng và thô thiển quen thuộc: “Tôi thấy rằng Bruce Springsteen được đánh giá quá cao khi đến một quốc gia nước ngoài để nói xấu tổng thống Hoa Kỳ… Tôi không bao giờ thích hắn, không bao giờ thích nhạc của hắn, hay thứ chính trị cực tả của hắn và quan trọng là hắn không phải là kẻ tài giỏi gì – chỉ là thứ ĐẦU NGỐC, đáng ghét, một kẻ ủng hộ nhiệt thành lão Joe Biden láu cá.”

Chưa hết, ông Trump “kết luận” ông Bruce Springsteen trông như một “quả mận khô,” vì “da của hắn teo hết rồi!,” và Bruce Springsteen “HÃY NGẬM MIỆNG LẠI”…

Chưa hả giận, ông Trump quay sang tấn công ca sĩ Taylor Swift. “Có ai nhận thấy không, rằng, từ khi tôi nói ‘TÔI GHÉT TAYLOR SWIFT’ thì con bé này chẳng còn NỔI nữa?”… Cơn hậm hực vẫn không thể nguôi, cho nên, ngày 19 Tháng Năm, ông Trump yêu cầu một “cuộc điều tra lớn” nhằm vào nhân vật nổi tiếng từng hỗ trợ chiến dịch tranh cử 2024 của bà Kamala Harris, trong đó có Bruce Springsteen, Beyoncé, Bono, Oprah Winfrey… “KAMALA HARRIS ĐÃ TRẢ BRUCE SPRINGSTEEN BAO NHIÊU CHO THÀNH TÍCH KÉM CỦA HẮN TRONG CHIẾN DỊCH TRANH CHỨC TỔNG THỐNG?,” ông Trump viết trên Truth Social.

Giới nghệ sĩ Mỹ từ lâu không ngại công kích ông Trump. Trong cuộc phỏng vấn năm 2016 với phóng viên tờ Rolling Stone, ông Bruce Springsteen gọi ông Trump là “thằng đần.” Khi ông Trump tái tranh cử vào năm 2020, ông Springsteen nói với tờ The Atlantic rằng ông không biết “liệu nền dân chủ của chúng ta có thể chịu đựng thêm bốn năm nữa dưới sự giám hộ của lão ấy không.”

Trong diễn văn nhận giải thành tựu trọn đời tại Golden Globes 2017, minh tinh huyền thoại Meryl Streep ám chỉ ông Trump khi nói: “Khi những kẻ quyền lực sử dụng vị thế mình để bắt nạt người khác thì tất cả chúng ta đều thua.”

Phần mình, phản ứng với việc bị ông Trump gọi là “thứ diễn viên hạng hai” (Tháng Tư, 2025), tài tử George Clooney nói: “Tôi không quan tâm. Tôi biết Donald Trump từ lâu rồi. Công việc của tôi không phải là làm hài lòng tổng thống Hoa Kỳ. Việc của tôi là cố nói ra sự thật khi tôi có thể và khi tôi có cơ hội”…

Năm 2016, tài tử gạo cội Robert De Niro từng nói ông “muốn đấm vào mặt” ông Trump. Chưa có nghệ sĩ nào mắng chửi ông Trump nặng nề bằng ông De Niro. Ông từng gọi ông Trump là “đồ chó,” “đồ con heo”…

Mới đây, trong diễn văn nhận Cành Cọ Vàng thành tựu trọn đời tại Đại Hội Điện Ảnh Cannes trung tuần Tháng Năm, ông De Niro tiếp tục lên án ông Trump: “Ở đất nước tôi, chúng tôi đang xả thân chiến đấu vì nền dân chủ mà chúng tôi từng coi là điều hiển nhiên… Nghệ thuật là dân chủ, nghệ thuật bao gồm sự gắn kết mọi người… Nghệ thuật hướng đến sự thật. Nghệ thuật bao hàm sự đa dạng, và đó là lý do tại sao nghệ thuật là mối đe dọa”…

Khi quyền lực chính trị đụng độ sức mạnh văn hóa

Taylor Swift, George Clooney, Meryl Streep, Barbra Streisand, Bruce Springsteen, Robert De Niro… cùng vô số nghệ sĩ công khai chỉ trích Tổng Thống Trump, không phải là chính trị gia nhưng sức ảnh hưởng của họ rất lớn. Đó là điều mà ông Trump không thích.

Là người rành rẽ kỹ thuật bơm phồng hình ảnh cá nhân và thuộc lòng nhiều “thủ pháp” tạo ảnh hưởng truyền thông, ông Trump hiểu rằng ảnh hưởng của người nổi tiếng luôn mang lại nhiều lợi ích nếu biết khai thác và sử dụng.

Các cuộc gây hấn của ông Trump với giới nghệ sĩ không phải là sự vung vít năng lượng thừa thãi một cách bừa bãi; và là một “thú vui bình dân.” Đó không phải chuyện khẩu chiến bình thường. Đó là cuộc đối đầu giữa hai hệ quyền lực và hai hệ giá trị khác biệt.

Ông Trump luôn khao khát danh tiếng. Từ thập niên 1980, ông Trump đã xuất hiện thường xuyên trên các tạp chí lá cải, tiệc tùng với các minh tinh, luôn tạo scandal để giữ mình trong vùng sáng của truyền thông. Đỉnh cao của ông trong ngành giải trí là chương trình truyền hình thực tế “The Apprentice” – nơi ông sắm vai một tổng giám đốc lạnh lùng với câu nói nổi tiếng: “You’re fired!”

Tuy nhiên, dù lão luyện trong nghề showbiz đến mấy, ông Trump vẫn không được giới tinh hoa nghệ thuật thừa nhận. Ông không bao giờ là một phần thực sự của Hollywood nói riêng và giới hoạt động nghệ thuật nói chung, nơi người ta tôn vinh sự cấp tiến, khai phóng, toàn cầu hóa; nơi nghệ sĩ không chỉ biểu diễn mà còn phát ngôn, vận động, và định hình tư tưởng xã hội.

Ông Trump bị xem là phàm tục, rẻ tiền, khoe mẽ và “phản văn hóa.” Giới nghệ sĩ có thể chịu đựng một triệu phú khoái khoe lâu đài dát vàng nhưng không thể chấp nhận một kẻ coi thường quyền phụ nữ, bài xích dân nhập cư hoặc phủ nhận tình trạng biến đổi khí hậu.

Ngay từ chiến dịch tranh cử 2016, ông Trump đã không ngừng công kích giới nghệ sĩ như một thủ pháp tranh cử. Ông biến Hollywood thành biểu tượng xấu xa của “giới tinh hoa giả tạo” – xa rời thực tế, đạo đức giả và “rởm đời.” Các chương trình giải trí nổi tiếng như “Saturday Night Live” bị ông gọi là “rác rưởi thiên tả.”

Tuy nhiên, Hollywood – với tất cả mặt trái và đầy thị phi – vẫn là nơi cổ vũ tự do ngôn luận, bình đẳng giới, đa dạng chủng tộc, và sự khoan dung. Chính vì vậy, chính sách “America First,” với việc bài ngoại hoặc phủ nhận quyền LGBT (đồng tính nữ, nam, lưỡng tính và chuyển giới tính), là thứ không “hợp gout” Hollywood nói riêng và tâm hồn phóng khoáng của giới nghệ sĩ nói chung.

Ca sĩ Taylor Swift không cần đắc cử mới khiến hàng chục triệu người thay đổi suy nghĩ. Một bài hát của cô có thể khiến giới nữ trẻ cảm thấy được trao quyền. Một phát biểu thẳng thắn của tài tử Robert De Niro có thể khơi dậy phản kháng.

Ông Trump dùng những từ như “bẩn thỉu,” “giả tạo,” “IQ thấp” để cố làm cho những biểu tượng ấy mất giá trị. Dù vậy, ông chưa bao giờ thành công. Ông Trump muốn độc quyền điều khiển đám đông nhưng không thể giành được tình yêu của họ theo cách mà nghệ sĩ làm được.

Cuộc đối đầu giữa ông Trump và giới nghệ sĩ không chỉ và có thể không phải là chuyện hiềm khích và ganh tỵ cá nhân. Nó có thể là biểu hiện của cuộc chiến văn hóa đang xé đôi nước Mỹ. Một bên là tầng lớp dân túy bảo thủ, tin rằng đất nước đang bị “giới tinh hoa thành thị” cai trị bằng những giá trị “xa lạ,” phi truyền thống. Một bên là thành phần trí thức, trong đó có nghệ sĩ, luôn tin vào một nước Mỹ cởi mở và tiến bộ.

Quyền lực chính trị là thứ có thể chiếm được bằng phiếu bầu, bằng tiền vận động, bằng diễn ngôn mị dân và chiến thuật tranh cử. Nó thuộc về thể chế; có nhiệm kỳ; nằm trong Hiến Pháp và bị Hiến Pháp chi phối. Nó có thể bị kiểm soát, luận tội, truất phế.

Quyền lực văn hóa thì khác. Nó không nằm trên lá phiếu mà trong trái tim và tâm trí con người. Nó không đến từ chức danh mà từ sự ảnh hưởng – có khi chỉ qua một bộ phim, một ca khúc, một biểu tượng, hay một câu nói. Nó không có nhiệm kỳ nhưng có thể tồn tại nhiều thế hệ.

Người làm chính trị muốn cai trị con người. Nghệ sĩ làm văn hóa để “định nghĩa” con người. Nói cách khác, nghệ sĩ luôn là đối tượng thách thức thế giới quan của ông Trump.

Nhìn rộng hơn, việc Tổng Thống Trump xem những nghệ sĩ như Taylor Swift là “kẻ thù” – vì họ có được thứ quyền năng văn hóa vô song thách thức quyền lực chính trị giới hạn của ông – thật ra không lạ và cũng không mới.

Nó chỉ là bản sao của mô hình quen thuộc ở những nhà nước độc đoán như Trung Quốc hay Nga, nơi quyền lực chính trị không chỉ ghen ghét quyền lực văn hóa mà còn nuốt chửng “mối đe dọa” này.

Ông Trump, dù không thể làm điều tương tự như ông Tập Cận Bình, chủ tịch Trung Quốc, hay ông Vladimir Putin, tổng thống Nga, nhưng ham muốn thì giống hệt.

https://www.nguoi-viet.com/binh-luan/gay-lon-voi-gioi-nghe-si-khong-chi-la-mot-thu-vui-binh-dan-cua-trump/#google_vignette