nghiencuuchinhtrixahoi.blogspot.com

Atlantic Council experts Một cuộc xung đột kéo dài hàng thập kỷ giữa Israel và Iran chưa bao giờ thực sự "lạnh" đang nhanh chóng nóng lên. Trong những ngày kể từ cuộc tấn công đầu tiên của Israel vào chương trình hạt nhân và giới lãnh đạo quân sự của Iran, hơn hai trăm người đã thiệt mạng ở Iran và ít nhất hai chục người đã thiệt mạng ở Israel. Cuộc chiến leo thang đặt ra đủ loại câu hỏi, từ cơ chế quân sự đến các nỗ lực nhân đạo cho đến ngoại giao của Washington và nguồn cung năng lượng toàn cầu. Dưới đây, các chuyên gia của Hội đồng Đại Tây Dương về Trung Đông sẽ giải thích về thời điểm ngày càng bất ổn này đối với khu vực. Đọc tiếp để biết câu trả lời của chuyên gia cho hai mươi câu hỏi cấp bách về cuộc chiến đang nổi lên này.

Elizabeth N. Saunders Chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ trong thời đại quyền hành pháp không bị hạn chế Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump phát biểu tại một cuộc diễn binh quân sự ở Washington, D.C., tháng 6 năm 2025Carlos Barria / Reuters Chỉ vài tháng sau nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, Hoa Kỳ trông có vẻ khác biệt đáng kể và có lẽ là không thể đảo ngược ở trong nước và trên trường thế giới. Sự hung hăng của Trump thông qua chính quyền liên bang đã làm suy yếu năng lực của tiểu bang Hoa Kỳ. Việc ông phá hoại các quyền hiến định căn bản trong nước và thái độ thù địch với nhập cư đã khiến Hoa Kỳ trở nên không thân thiện với những du khách làm giàu cho đất nước và đóng góp vào năng suất và sự đổi mới của đất nước. Và việc ông coi thường các chuẩn mực và luật pháp đã làm suy yếu uy tín của Hoa Kỳ và khiến Hoa Kỳ trở thành một đối tác quốc tế không đáng tin cậy—và ngay cả trong số một số đồng minh, là mối đe dọa đáng sợ.

Benjamin Jensen and Yasir Atalan Ảnh: Saeed Qaq/Anadolu qua Getty Images Israel gần đây đã tiến hành Chiến dịch Rising Lion chống lại Iran, trong đó có sự kết hợp của các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái cùng với hơn 200 máy bay chiến đấu của Israel tấn công hàng trăm cơ sở hạt nhân và quân sự cũng như nhắm vào các chỉ huy quân sự và nhà khoa học hạt nhân. Tuy nhiên, câu hỏi lớn hơn là Iran sẽ phản ứng như thế nào trong những tuần tới. Theo truyền thống, Iran đã sử dụng kết hợp các cuộc tấn công vào tàu thương mại ở nước ngoài, các nhóm ủy nhiệm, hoạt động mạng và đe dọa đóng cửa Eo biển Hormuz cùng với các loạt tên lửa và máy bay không người lái để trả đũa kẻ thù.

David Gritten Nguồn hình ảnh, NurPhoto via Getty Images Chụp lại hình ảnh, Iran khẳng định chương trình hạt nhân của họ hoàn toàn vì mục đích hòa bình và họ làm giàu uranium để sản xuất nhiên liệu cho các nhà máy điện như Bushehr - Getty Images Israel đã tấn công hàng chục mục tiêu trên khắp Iran, gây thiệt hại cho nhà máy làm giàu uranium ở Natanz và giết chết các chỉ huy quân sự cấp cao cùng các nhà khoa học hạt nhân hàng đầu tại Tehran.

Biên dịch: Viên Đăng Huy Nguồn: Nathan Attrill, “ Taiwan has 12 diplomatic partners left. Who’ll drop it next? ”, The Strategist , 12/06/2025 Đằng sau cuộc chiến công khai của Đài Loan để được quốc tế công nhận là một cuộc cạnh tranh song song tại các quốc gia rải rác khắp Caribe và Thái Bình Dương. Đây là chiến dịch không ngừng nghỉ của Bắc Kinh nhằm cô lập Đài Loan về mặt ngoại giao—từng quốc gia một—cho đến khi Đài Bắc không còn quốc gia nào chính thức công nhận và không còn tiếng nói quốc tế. Kể từ năm 2016, Đài Loan đã mất đi sự công nhận của 10 quốc gia về tay Trung Quốc; chỉ còn 12 quốc gia. Câu hỏi đặt ra không phải là liệu con số đó có giảm nữa hay không, mà là quốc gia nào sẽ rời bỏ tiếp theo.

Sebastian Elbaum and Adam Segal Nước Mỹ nên hướng đến chiến thắng nhưng chuẩn bị về nhì Chip bán dẫn trên bảng mạch của máy tính, tháng 2 năm 2022Florence Lo / Reuters Các giám đốc điều hành công nghệ, nhà phân tích an ninh quốc gia và các quan chức Hoa Kỳ dường như đều đồng ý rằng Hoa Kỳ phải giành chiến thắng trong cuộc cạnh tranh AI với Trung Quốc. Vào tháng 10 năm 2024, Cố vấn An ninh Quốc gia của chính quyền Biden, Jake Sullivan đã cảnh báo rằng Hoa Kỳ có nguy cơ "phung phí vị trí dẫn đầu khó khăn mới giành được" nếu không "triển khai AI nhanh hơn và toàn diện hơn để củng cố an ninh quốc gia".

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy Donald Trump đã rời Hội nghị Thượng đỉnh G7 sớm và kêu gọi mọi người sơ tán khẩn cấp khỏi Tehran, sau khi Iran đe dọa rút khỏi hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT). “IRAN KHÔNG ĐƯỢC SỞ HỮU VŨ KHÍ HẠT NHÂN,” ông viết. Thủ tướng Israel, Binyamin Netanyahu, nhắc lại lệnh sơ tán trước đó và cho biết không quân Israel hiện “kiểm soát hoàn toàn” bầu trời Tehran và sẽ tấn công các “mục tiêu nằm trong chế độ.”

Trúc Phương/Người Việt Ngày 9 Tháng Sáu, hàng loạt nhà khoa học thuộc NIH (National Institutes of Health – cơ quan nghiên cứu y tế công cộng hàng đầu thế giới) đã gửi tới Giám Đốc NIH Jay Bhattacharya bức thư bốn trang với tiêu đề “Bản Tuyên Ngôn Bethesda” (the Bethesda Declaration). Nội dung bản tuyên ngôn lên án những chính sách mà họ cho là “phá hoại sứ mệnh của NIH, lãng phí nguồn lực công và gây hại cho sức khỏe người dân Mỹ cũng như toàn cầu.”

Brian Bennett Tổng thống Donald Trump, đệ nhất phu nhân Melania Trump và Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth, bên trái, tham dự một cuộc diễu hành quân sự kỷ niệm 250 năm thành lập Quân đội, trùng với sinh nhật lần thứ 79 của ông tại Washington, D.C. vào ngày 14 tháng 6 năm 2025.Julia Demaree Nikhinson—AP Sự tương phản thật rõ rệt. Tại thủ đô của quốc gia, hàng chục nghìn người đã đến National Mall vào thứ Bảy để cổ vũ cho một cuộc diễn hành quân sự kỷ niệm 250 năm thành lập Quân đội Hoa Kỳ—cũng trùng với sinh nhật lần thứ 79 của Tổng thống Donald Trump.

Kenneth M. Pollack Thiệt hại từ cuộc tấn công của Israel vào Tehran, tháng 6 năm 2025 Majid Asgaripour / West Asia News Agency / Reuters Đêm qua, chính phủ Israel đã quyết định tung xúc xắc về một giải pháp quân sự cho nỗ lực theo đuổi năng lực vũ khí hạt nhân kéo dài hàng thập kỷ của Iran. Với năng lực đáng chú ý của Lực lượng Phòng vệ Israel, hoạt động này có thể gây ra thiệt hại to lớn cho chương trình hạt nhân của Iran. Nhưng sau đó mới đến phần khó khăn.

Michael L. Ross and Erik Voeten Những mặt trái của sự độc lập về năng lượng Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump phát biểu trước công nhân ngành than, Washington, D.C., tháng 4 năm 2025-Nathan Howard / Reuters Chính sách đối ngoại của Tổng thống Donald Trump đã gây gián đoạn và hỗn loạn, được đánh dấu bằng các cuộc chiến tranh thương mại, rút ​​khỏi các hiệp ước quốc tế và coi thường các đồng minh truyền thống. Phần lớn sự hỗn loạn này bắt nguồn từ thế giới quan "Nước Mỹ trên hết" và khuynh hướng dân túy của ông. Nhưng một yếu tố khác, thường bị bỏ qua và hầu như không liên quan đến sở thích cụ thể của Trump, cũng đang diễn ra. Trong 15 năm qua, nền kinh tế Hoa Kỳ đã trải qua một sự thay đổi sâu sắc với những tác động địa chính trị mạnh mẽ. Sau nhiều thập kỷ là quốc gia nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới, Hoa Kỳ đã nổi lên trở thành quốc gia xuất khẩu dầu khí hàng đầu. Kể từ đó, quốc gia này đã bắt đầu hành xử ít giống một bá chủ tự do hơn và giống một quốc gia dầu mỏ cổ điển hơn.

Nik Popli Hàng nghìn quân lính sẽ diễn hành qua các đường phố của Washington, D.C. vào thứ Bảy. Xe tăng sẽ lăn bánh, trực thăng sẽ gầm rú trên cao và pháo hoa sẽ thắp sáng bầu trời đêm.

Neil Thompson Hai chính phủ tiếp tục công khai cáo buộc lẫn nhau về các cuộc tấn công mạng vào cơ sở hạ tầng quan trọng, có thể là để chuẩn bị cho các cuộc chiến tranh thực sự. Vào ngày 20 tháng 5, Tổng thống Đài Loan Lại Thanh Đức đã có bài phát biểu đánh dấu năm đầu tiên ông tại nhiệm, một giai đoạn chứng kiến ​​căng thẳng giữa hai bờ eo biển gia tăng. Lại Thanh Đức đã cứng rắn hơn với Bắc Kinh, nơi đã đáp trả bằng sức ép quân sự và vùng xám lớn hơn đối với hòn đảo tự trị này. Căng thẳng Trung Quốc-Đài Loan ngày càng gia tăng bao gồm cả hai bên công khai cáo buộc nhau về chiến tranh mạng đối với cơ sở hạ tầng quan trọng và khu vực tư nhân của nhau. Bắc Kinh gần đây đã cáo buộc Đảng Dân chủ Tiến bộ (DPP) cầm quyền của Đài Loan tài trợ cho một tổ chức tin tặc nước ngoài không rõ tên để nhắm vào một công ty công nghệ Trung Quốc. Cảnh sát Trung Quốc cho biết Đài Loan cũng nhắm tới 1.000 mạng lưới quân sự, năng lượng và chính phủ. Đầu tháng 3, chính phủ Trung Quốc cáo buộc các sĩ quan tìn...

Tác giả: Michael McFaul - Dương Lệ Chi dịch Putin và Trump gặp nhau tại Hội nghị thượng đỉnh G-20 ở Hamburg ngày 7-7-2017. Nguồn: Wiki Commons Lời giới thiệu: Michael McFaul từng là giáo sư khoa học chính trị của trường Đại học Stanford, nơi ông từng giữ chức giám đốc Trung tâm Dân chủ Phát triển và Pháp quyền của trường đại học này. GS McFaul cũng là cựu Đại sứ thứ 7 của Mỹ tại Nga và là một trong những kẻ thù không đội trời chung của Putin. Năm 2018, tại hội nghị thượng đỉnh Trump – Putin ở Helsinki, Putin yêu cầu Trump bắt GS McFaul giao cho Nga để Putin thẩm vấn. May mắn thay, quyết định đó đã không được thực hiện.

Interviews by James Orr and Mike Higgins Sự mâu thuẫn của Mỹ và sự hung hăng của Nga đang thử thách liên minh này hơn bao giờ hết. Chúng tôi đã hỏi các nhà ngoại giao, chuyên gia quốc phòng và các nhân vật quân sự cấp cao về những gì có thể làm để bảo vệ NATO tại hội nghị thượng đỉnh Hague quan trọng của liên minh này - và hơn thế nữa.

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy Iran tuyên bố đã sử dụng một phương pháp mới để vượt qua hệ thống phòng không của Israel , khi một làn sóng tên lửa mới đánh vào Tel Aviv và thành phố cảng Haifa. Các tòa nhà dân cư dường như đã bị trúng đạn; trong khi một nhà máy điện tại Haifa được cho là đang cháy. Ba người ở miền trung Israel thiệt mạng trong đêm. Iran cũng cho biết số người thiệt mạng vì các đợt tấn công của Israel đã lên đến 224 người.

BBT Washington Post - Trúc Lam chuyển ngữ LGT của Tiếng Dân: Khác với quân đội của các nước độc tài, quân đội Mỹ không làm chính trị, quân nhân Mỹ không được ủng hộ bất kỳ đảng phái nào. Khi một sĩ quan Mỹ tuyên thệ, họ giơ tay thề trung thành với Hiến pháp Mỹ, tức trung thành với người dân, chứ không trung thành với bất kỳ tổng thống nào.

Michael Robbins and Amaney A. Jamal Dư luận công chúng Ả Rập hạn chế bình thường hóa quan hệ với Israel như thế nào Biểu tình ở Sidon, Lebanon, tháng 4 năm 2025 Aziz Taher / Reuters Khi Israel bắt đầu bình thường hóa quan hệ với một số nước láng giềng vào năm 2020, như một phần của Hiệp định Abraham do Hoa Kỳ làm trung gian, nhiều nhà phân tích bắt đầu tự hỏi liệu vấn đề Palestine có còn quan trọng đối với thế giới Ả Rập hay không. Những nghi ngờ về tầm quan trọng của vấn đề đối với người Ả Rập gia tăng vào cuối năm 2023, khi có vẻ như Ả Rập Saudi cũng có thể tham gia các hiệp định, bình thường hóa quan hệ với Israel mà không yêu cầu, đổi lại, thành lập một nhà nước Palestine độc ​​lập.

A Conversation With Daniel B. Shapiro Thiệt hại từ cuộc không kích của Israel tại Tehran, tháng 6 năm 2025 Majid Asgaripour / West Asia News Agency / Reuters Vào tối ngày 12 tháng 6, Israel đã tiến hành một loạt các cuộc không kích lớn nhằm vào Iran. Các mục tiêu bao gồm các cơ sở hạt nhân, địa điểm tên lửa và nhiều quan chức chính trị và quân sự cấp cao của Iran. Trong một bài phát biểu trên truyền hình, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã tuyên bố thành công. Trong khi đó, các quan chức Iran đã thề sẽ trả thù. Các nhà lãnh đạo trên khắp khu vực đã chuẩn bị cho tình trạng bất ổn.

Darrell M. West Elon Musk của SpaceX đưa ra thông tin cập nhật về tên lửa Starship trên sao Hỏa của công ty tại Boca Chica, Texas, Hoa Kỳ, ngày 28 tháng 9 năm 2019. REUTERS/Callaghan O'Hare * Mặc dù Elon Musk có tiền sử hứa hẹn quá mức, nhưng tham vọng đến sao Hỏa của ông có cơ sở nhờ những tiến bộ công nghệ gần đây. * Tổng thống Trump đã nói về việc tăng cường khám phá không gian và dường như ủng hộ mối quan hệ chặt chẽ hơn giữa khu vực tư nhân và công cộng. * Việc đến được sao Hỏa sẽ là một bước đột phá về khoa học, nhưng nó cũng có cơ hội đưa nhân loại lại gần nhau hơn trong một mục tiêu chung.

Elaine Kamarck and Jordan Muchnick Tượng đài Washington được nhìn thấy ở phía sau khi những người lính đang làm việc trên một chiếc xe tăng M1A2/Abrams trước cuộc diễn hành kỷ niệm 250 năm thành lập Quân đội Hoa Kỳ sắp tới tại Washington, D.C., Hoa Kỳ, vào ngày 11 tháng 6 năm 2025. REUTERS/Kevin Lamarque * Cuộc diễn hành gây chia rẽ sâu sắc, với ba phần tư người Mỹ phản đối trong cuộc thăm dò của PRRI, vì một số người coi đây là lễ kỷ niệm 250 năm thành lập Quân đội trong khi những người khác coi đây là màn phô trương sức mạnh trong bối cảnh biểu tình và triển khai quân đội.

Nguyễn Ngọc Tư Ở quê mình nhà nào cũng có cửa sau. Mỗi khi đi xa nhớ nhà, nhớ luôn cái ngạch cửa trước, nhớ cái chái cửa sau. Rồi chợt hiểu vì mắc mớ gì mà người con gái xưa thầm lén “chiều chiều ra đứng cửa sau” để “trông về quê mẹ”, để “ruột đau chín chiều”.

Hiếu Chân/Người Việt Trong tuần qua, Los Angeles yên bình bỗng trở thành “chiến trường” cho cuộc đối đầu giữa người biểu tình phản đối các vụ bắt bớ của Cảnh Sát Di Trú (ICE) với một lực lượng hùng hậu được trang bị tận răng là Vệ Binh Quốc Gia và Thủy Quân Lục Chiến tinh nhuệ.

  Amir Azimi - Biên tập viên, BBC Tiếng Ba Tư Nguồn hình ảnh, Getty Images Tác giả, Vượt ra ngoài mục tiêu đã tuyên bố của Israel là phá hủy điều mà họ gọi là mối đe dọa sống còn từ năng lực hạt nhân của Iran thông qua các cuộc tấn công hôm thứ Sáu, Thủ tướng Benjamin Netanyahu còn có một mục tiêu lớn hơn: thay đổi chế độ tại Tehran.

Thùy Dương | Trọng Thành Để trả đũa loạt vụ không kích của Israel vào Iran đêm 12 rạng sáng 13/06/2025 khiến 78 người thiệt mạng, trong đó có 4 quan chức chiến lược cấp cao của Teheran, và hơn 320 người bị thương, quân đội Iran tối hôm qua đã phóng hơn 150 tên lửa đạn đạo sang Israel, đặc biệt nhắm đến các căn cứ và hạ tầng quân sự của đối phương, khiến ít nhất 3 người chết và nhiều người bị thương.

Victor Cha , John Hamre , and G. John Ikenberry Cờ tại hội nghị thượng đỉnh G-7 ở Muenster, Đức, tháng 11 năm 2022Wolfgang Rattay / Reuters Lần cuối cùng Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tham dự hội nghị thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo Nhóm Bảy (G-7) tại Canada, vào năm 2018, ông đã coi đó như một chương trình truyền hình thực tế. "Trump làm nổ tung chương trình nghị sự của G7", theo tiêu đề trên tờ Politico. Trump đến muộn; kêu gọi Nga tái gia nhập nhóm (một động thái không thành công với các thành viên khác); mô tả chủ nhà, Thủ tướng Canada Justin Trudeau, là "rất không trung thực và yếu đuối"; và từ chối thông qua tuyên bố chung vào phút cuối của cuộc họp.

Trúc Phương/Người Việt Có một điều không thay đổi trong thế giới luôn thay đổi: Con người luôn đi tìm một “cứu tinh.” Lịch sử loài người là lịch sử của những vị vua được phong thánh, những lãnh tụ được tạc tượng, và những nhà độc tài được ca ngợi như thần linh.

William F. Wechsler Vẫn còn nhiều điều chúng ta chưa biết về các cuộc không kích của Israel nhằm vào Iran, bao gồm cả lý do chính xác khiến Israel hành động vào thời điểm cụ thể này, phạm vi đầy đủ của danh sách mục tiêu cho đến nay, hiệu quả của chúng đối với các mục tiêu đó, các kế hoạch hiện tại của Israel cho các giai đoạn tiếp theo của chiến dịch này và ma trận quyết định của họ cho các đợt mở rộng và leo thang chiến dịch tiếp theo.

Nhật Trần Chúng ta — những người Việt tị nạn đến Hoa Kỳ sau chiến tranh — từng chứng kiến chế độ cộng sản kiểm soát mọi mặt của đời sống: Từ lý lịch cá nhân đến quyền cư trú, quyền sở hữu tài sản và quyền được sống tự do. Chúng ta đến Mỹ vì tin rằng đất nước này tôn trọng pháp luật và bảo vệ nhân quyền. Nhưng hiện nay, những hành động của ICE (Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Hoa Kỳ) đang làm lung lay niềm tin ấy — không chỉ với người nhập cư, mà với cả công dân Hoa Kỳ có gốc gác di dân.